مکاتب که امید میبخشند و رفتار های کلیشه ای را به چالش میکشانند
مکاتب محلی را که کمیته سویدن به پیش میبرد، برای متعلمین نه تنها فرصت آینده خوبتر را فراهم میکند بلکه تصویر خوب از جامعه ارایه کرده و توقعات را که از خانمها و آقایان در جامعه موجود است، شرح میدهد.
به اساس آمار موجود چهار بازدید برای رسیدن به نتیجه جامع و نهایی در مورد چگونگی یک مکتب کافی نیست ولی بازدید از سه مکتب محلی کمیته سویدن در ولسوالی کشم و یک مکتب که خارج از تالقان قرار دارد، یک تصویر واضح از مکاتب محلی را ارایه مینماید.
اولاْ، همه کمیته سویدن را بخاطر کمک های آن مانند توضیح کتب درسی، نشریات مکتب، معاشات معلمین، کنترول کیفیت و آموزش معلمین ستایش میکنند. زمانیکه سمستر شروع میشود کتابها آماده میباشند، معلمین به وقت معین معاشات خود را دریافت مینمایند، البته که نماینده تمویل کننده ستایش میشود و این بار واضح و منسجم است.
ثانیاْ، تمام جامعه محلی متعهد به مکاتب خود هستند، والدین توالت را حفر میکنند و کوشش میکنند که مشکلات مکتب را حل کنند و همین روستاییان اند که امکانات را برای مکاتب فراهم میکنند.
حسیب الله رئیس کمیته مدیریت مکتب که یکی از روستاییان است میگوید” تعداد زیاد روستاییان بی سواد هستند ولی ما میخواهیم که اطفال ما فرصت درس خواندن را داشته باشند.”
در قدم سوم، تغییر در بینش مردم نسبت به متعلق بودن تعلیم برای پسران و عدم تعلق آن برای دختران مشهود است. متعلمین، معلمین، والدین، مدیران و کارمندان کمیته سویدن با تعداد محدود روبرو میشوند که مخالف حق تعلیم دختران باشند، ولی باید اضافه کرد که در مناطق دیگر افغانستان مردم دیدگاه محافظه کارانه نیز دارند.
بالاخره، همه جز از چند تن محدود موافق هستند که بزرگترین مشکل آنها کمبود مکاتب خوب است.
از آنجاییکه روستاییان امکانات لازم را برای مکاتب فراهم میکنند پول کافی برای اعمار ساختمانهای مناسب وجود ندارد و آنها بجای اعمار مکاتب خانه های روستایی و دیگر اماکن قابل دسترس را به کرایه میگیرند. بیشتر متعلمین به زیرزمینی ها و گدام ها و بعضی اوقات هم در فضای آزاد درس میخوانند. تمام صنف ها توسط مواد درسی که معلمین ترتیب آن را در صنوف آموزشی کمیته سویدن آموخته اند، تنظیم گردیده است، ولی محل کار آنها مناسب نیست و پیام که آنها به کمیته سویدن واضح است “با ما کمک کنید تا ما مکتب آباد کنیم”
محمد قربان که یتیم است و ده سال عمر دارد میگوید “من در شهر یک مکتب را دیدم و آرزو میکنم که ما هم چنین مکتب داشته باشیم”
مکاتب محلی به این مفهوم مورد استفاده قرار میگیرد که کمیته سویدن مکاتب را پشتیبانی میکند که در آن فاصله معقول مکتب دولتی وجود ندارد، وقتیکه اطفال بزرگ میشوند بطور منظم به مکاتب دولتی شامل میگردند. بعضی اطفال بعد از صنف سوم به مکاتب دولتی شامل میگردند ولی شاهد مواردی هم بودیم که شاگردان تا صنف نهم در مکتب محلی تدریس گردیده اند.
اطفال نهایت خوشبخت را که به مکاتب محلی کمیته سویدن میروند ملاقات کردم، آنها در توقع داشتن معلم خوب و آموزش دیده میباشند، این اطفال کتابهای اصلی را از مکاتب دریافت مینمایند، زیرا در آنجا یک نهاد بین المللی و باشندگان محل مراقب کیفیت دروس میباشند. در مکاتب دولتی شاگردان دارای صنوف بزرگ هستند ولی بیشتر معلمین توجه به دروس ندارد و همچنین اطفال هستند که در جاهای زندگی میکنند که اصلاً مکتب وجود ندارد.
کمیته سویدن کوشش میکند تا بیشتر معلمین مسلکی را استخدام و به تدریج اشخاص دارای مهارت تدریسی کمتر را با معلمین آموزش دیده جایگزین کند. تعداد زیاد معلمین جدید خانمهای جوان هستند. در مکاتب محلی کمیته سویدن در تالقان، تقریباً شصت در صد تعداد کل معلمین را خانم ها تشکیل میدهند ولی در ولایات دیگری که کمیته سویدن در بخش تعلیم و تربیه فعالیت میکند فیصدی خانمها به این پیمانه زیاد نیست، تعداد زیاد از معلمین جدید که خانمها هستند دارلمعلمین دو ساله را خوانده اند، حتی بعضی از آنها فارغ دانشگاه نیز هستند. آنها معلمین شایسته و دارای انگیزه خوب برای ایفای وظیفه خود میباشند.
سید مختار مسؤول پروگرام تعلیم و تربیه کمیته سویدن در تالقان میگوید “موجودیت خانمهای جوان در قریه جات بسیار مهم است و اطفال و روستاییان پی میبرند که خانمها نیز میتوانند تعلیم کنند و وظایف مسلکی را انجام دهند.”
عبیده ۲۴ ساله که یک تن از معلمین است نه تنها تدریس میکند بلکه باعث تغییر در دیدگاه مردم در رابطه به فعالیت و نقش مردان و زنان در جامعه نیز میگردد. وی هنگام ایستاده شدن در مقابل تخته سیاه گیرایی خوب دارد و برخلاف دختران که با مقابل شدن یک مرد بیگانه رو میگرند او در صبحت کردن با مرد خارجی چشم های خود را پایین نمیکند. وی با عکس گرفتن مشکل ندارد، خصوصاً که عکس در خارج از کشور چاپ شود.
عبیده میگوید” این یک وظیفه مقدس است، ما اینجا هستیم زیرا ما میخواهیم که اینجا باشیم.”