فرزانه می خواهد اولین دختر در قریه نهرآب باشد که از مکتب فارغ گردد
مکتب مولوی غلام رسول شهید سه سال قبل توسط کمیته سویدن برای افغانستان در قریه نهرآب، ولسوالی فرخار ولایت تخار اعمار گردیده است. در این قریه فقط همین یک مکتب وجود دارد. تا اکنون روال درین قریه قسمی بوده که دانش آموزان اناث الی صنف ۷ یا ۸ که همانا رسیدن به سن بلوغ است، رفتن به مکتب را ادامه داده و سپس مکتب را ترک کرده یا به کارهای خانه مصروف می شوند و یا هم تن به ازدواج زود هنگام می دهند.

اما داستان زندگی فرزانه به گونۀ دیگریست. فرزانه ۱۶ سال عمر دارد، صنف ۱۱ است، تا هنوز درس را ترک نکرده و می خواهد مکتب را به اکمال برساند. وی یگانه دانش آموز دختر است که توانسته است خودش را الی صنف ۱۱ درین مکتب برساند. همصنفان فرزانه تمامی شان پسرها استند. برای فرزانه درس خواندن در یک محیط مردانه عادی شده است. وی بیشتر از سه سال است با همصنفان پسر یکجا درس می خواند زیرا فرزانه مصمم است تا اولین دختر قریه با داشتن سند تحصیلی صنف ۱۲ باشد.
“در تصمیم خود بسیار جدی استم. می خواهم اولین دختر در قریۀ خود باشم که از همین مکتب فارغ شده باشم. می خواهم برای دیگردختران قریۀ خود یک سرمشق باشم. می خواهم دیگران با دیدن من به دخترهای خود اجازه دهند تا به مکتب ادامه دهند. اگرهمصنفانم مکتب را ترک نمی کردند، حالی من تنها دختر در یک صنف پسرها نمی بودم. ولی درس خواندن با پسرها برایم فرق نمی کند و مشکل هم نیست.”
فرزانه در مورد دلیل شوق و علاقلۀ بسیارش به مکتب اینگونه بیان می کند.
“فریه ما با مشکلات زیاد مواجه است. ما معلمان و کارمندان صحی خانم نداریم. بسیارعلاقه دارم تا تحصیل کنم و در آینده به قریه و مردم خود کمک کنم. اقتصاد فامیلی من نیز وضعیت خوب ندارد. پدرم یک شخص معلول است و تنها در یک فصل سال زمانی که گندم درو می شود، در مقابل مزد ناچیز دروگری می کند و ما مجبور استیم تا ختم سال از همین پول مصارف خود را تهیه کنیم. پدرم قرطاسیۀ من را نیز در طول سال به قرض از دکانداران قریه می گیرد و زمانیکه فصل کار میرسد، قرض را دوباره می پردازد. من می خواهم که تحصیل خود را به اتمام رسانده و کار کنم تا به فامیلم کمک اقتصادی مهیا شود.”
در مکتب مولوی غلام رسول شهید تمام معلمان مردها استند. این هم یک دلیل ترک کردن مکتب توسط دخترها بشمار می رود. مولوی عبدالصبور، معلم و بزرگ قومی در قریه نهرآب می گوید که وی خانواده ها را تشویق می کند تا دختران شان را مجبور به ترک مکتب نکنند، ولی بخاطر مختلط بودن صنوف ذکور و اناث، خانواده ها اجازه نمی دهند تا دختران شان پس از دورۀ بلوغ به مکتب بروند. وی یک راه حل را دراستخدام معلمین زن درین مکتب می داند.
این مکتب در مجموع ۶۶۸ دانش آموز دارد که از انجمله ۲۳۳ شاگر از طبقه اناث می باشد. در محوطه یک و نیم جریب زمین از سوی کمیته سویدن برای افغانستان اعمار شده است و دارای ۱۱ صنف درسی، و ۶ اتاق برای کارمندان اداری می باشد.
به گفته محمد ابراهیم، سرمعلم این مکتب: “قبلا شاگردان زیر خیمه ها درس می خواندند و در جریان فصل گرما و سرما مشکلات زیاد برایشان ایجاد می شد. با اعمار تعمیر این مکتب علاقمندی ساکنان محل نیز به درس بیشتر شده است. چناچه در جریان سه سال گذشته ثبت نام دانش آموزان جدید حدود ۲۰٪ افزایش یافته است. درین مدت تعداد شاگردان جدیدالشمول سالانه از ۵۰ به ۷۰ و فعلن به حدود ۱۰۰ نفر رسیده است.”
قریه نهرآب ۳۱ کیلومتر دور از شهر تالقان موقعیت دارد و حدود ۱۰ کیلومتر راه تا این قریه خامه، مسیر ناهموار، کوهی و بسیار صعب العبور است که سبب شده است تا دسترسی را به این قریه با موانع دشوار مواجه سازد.