فاطمه “عرف و عنعنات ما به مردان اجازه نمی دهد تا بمنظور معالجه، اعضای بدن زن را برهنه سازد.”

مطالعات انجام شده نشان میدهد که مسلک فیزیوتراپی در کشورهای مختلف جهان وجود دارد. این مسلک در گوشه های مختلف دنیا با داشتن اساس، تعریف و هدف مشابه، در مراحل مختلف سیر تکاملی قرار دارد. هرچند، تفاوت ها و سنت های محلی بالای شیوه های تطبیق و توسعهٔ مسلک فیزیوتراپی اثر گذار بوده است.

یک تعریف عام از این مسلک آنست که فیزیوتراپی اشخاصی را که در نتیجۀ جراحت، مریضی یا معلولیت آسیب دیده باشند، کمک میکند تا حرکت و فعالیت های بدنی آنها به حالت سلامت بازگردد.

کمبود در عرصه خدمات صحی فیزیوتراپی در افغانستان محسوس است که سبب میشود تا مریضان در سراسر کشور از این ناحیه درد را متحمل شوند. فیزیوتراپیست های مسلکی و مجرب به اندازه کافی درافغانستان وجود ندارد تا برای مردم نیازمند بخصوص ساکنان محلات روستایی در این عرصه خدمات را فراهم کنند.

حسیبه یک تن از دانش آموزان پروگرام سه سالهٔ آموزش فیزیوتراپی در مرکز فیزیوتراپی کمیته سویدن در شهر تالقان، مرکز ولایت تخار است. وی از یک قریهٔ دوردست ولسوالی بهارک ولایت بدخشان به اینجا آمده است.

او میگوید: “پسر کاکایم از ناحیه درد کمر رنج می برد. چنین مرکز های صحی در بدخشان وجود ندارد تا وی را تداوی کند. بنأ او برای تداوی به کابل رفت. داکتران یک عمل جراحی را برای وی توصیه نمود که نتیجهٔ خوبی هم در پی نداشت. بالآخره وی از ناحیهٔ پا فلج شد. او ۱۸ سال سن دارد. من بخاطر او خیلی متاثر میشوم. میدانم که پسرکاکایم یگانه قربانی این پدیده نیست بلکه تعدادی زیادی از مردمان دیگر نیز مانند وی به این مشکل مواجه اند.”

حسیبه میگوید که آرزو دارد تا روزی بتواند به همچو اشخاص در قریه خود کمک کند. حسیبه مشکلات زیادی را متقبل شده می شود زیرا خانواده اش را ترک نموده و بخاطر آموزش دروس فیزیوتراپی به شهر تالقان آمده است.  بااینحال، او از خوابگاه و سایر تسهیلات که از سوی کمیته سویدن فراهم میگردد خوشحال است.

فروزان و ذبیح الله با انجام آزمایشاتی روی یک اسکلیت پلاستیکی در مرکز آموزش فیزیوتراپی شهر مزارشریف، بیشتر در مورد بدن انسان می آموزند. دانش آموزان دختر و پسر در واقع هنگام انجام تمرینات عملی از هم جدا میشوند؛ ولی آنها آماده شدند تا بخاطر بازدید کنندگان سویدنی در مقابل کمره یکجا ظاهر شوند. آنان هردو از اینکه شامل این مرکز شده اند بسیار خوشحال استند و میدانند که دانش آنها هنگام برگشت به قریه هایشان مفید واقع خواهد شد. ذبیح الله میگوید: “مردم قریه از برگشت من به قریه خبر خواهند شد و من تصمیم دارم تا در کلینیک ولسوالی مان ایفای وظیفه نمایم.”

در نتیجهٔ سال های زیادی از جنگ های مسلحانه در افغانستان، گراف معلولیت در این کشور در یک سطح بلند قرار دارد. یکی از بخش های مهم پروسهٔ بازسازی افغانستان، تقویت ظرفیت خدمات صحی و بازتوانی فزیگی است. جنگ فیزیوتراپیست های افغان را از انکشافات جدید این حرفه شدیدأ به انزوا کشانده است. فرهنگ نیز بالای روند آموزش این حرفه اثر گذاشته و دسترسی آنان به تعلیم را محدود ساخته است. ۵۰٪ از دانش آموزان در پروژهٔ بسوی دسترسی به خدمات بازتوانی با کیفیت در افغانستان (TIQRA) را طبقه اناث از ۳۴ ولایت افغانستان تشکیل میدهد.

پروگرام بسوی دسترسی به خدمات بازتوانی با کیفیت در افغانستان (TIQRA)از سوی اتحادیه اروپا تمویل شده و بوسیله یک کنسرسیوم متشکل از سه شریک: سازمان بین المللی معلولین (سازمان رهبری کننده)، کمیته سویدن برای افغانستان (SCA) و کمیته ناروی برای افغانستان (NAC) تطبیق میگردد. از جمله ۲۰۰ دانش آموز که از طریق این پروژه آموزش می بینند، ۹۸ تن آن از طریق مراکز آموزشی فیزیوتراپی کمیته سویدن آموزش می بینند که شامل ۵۳ دانش آموز دختر می باشد.

فاطمه دانش آموز دیگری که از ولایت کندز بخاطر آموختن برنامه فیزیوتراپی به این مرکز به تخار آمده است، میگوید که وی بخاطری دروس فیزیوتراپی را فرا می گیرد که قبلأ او در زندگی دچار مشکلات فیزیوتراپی شده ولی هیچ کسی را در آن ولایت پیدا نکرده تا وی را کمک کند.

فاطمه میگوید: “عرف و عنعنات ما به مردان اجازه نمی دهد تا حتی بمنظور معالجه، اعضای بدن زن را برهنه سازد. حالا این پروگرام فرصت را برای زنان مساعد ساخته است تا مطالعات فیزیوتراپی را فرا گیرد. من تصمیم دارم تا به محض فراغت از این پروگرام، یک کلینیک فیزیوتراپی خودم را در قریه مان گشایش دهم تا به افراد که از این ناحیه آسیب پذیر اند کمک نمایم. موجودیت مراکز فیزیوتراپی در هر جایی از کشور مان یک ضرورت بسیار بزرگ است.”

پروگرام بسوی دسترسی به خدمات بازتوانی با کیفیت در افغانستان (TIQRA) قصد دارد تا بخش های فیزیوتراپی شفاخانه ها را در ۳۴ ولایت کشور بادرنظرداشت جمعیت محلات روستایی، افزایش دهد. مراکز آموزش فیزیوتراپی کمیته سویدن در سه زون مهم ساحوی موقعیت دارند؛ شهر تالقان، شهر مزار شریف و شهر جلال آباد. دانش آموزان این مراکز از همین ولایات و از تمامی ولایات همجوار آن بر اساس شایستگی این دانش آموزان انتخاب شده اند.